Poetka urodziła się 23 maja 1842 roku w Suwałkach, w biednej rodzinie ziemiańskiej. Dzieciństwo spędziła w Kaliszu, uczyła się w Warszawie na pensji sióstr sakramentek. W wieku dwudziestu lat została żoną Jarosława Konopnickiego, jednak ich małżeństwo nie było udane.

Od 1890 Maria Konopnicka przebywała głównie w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Włoszech, Francji, utrzymywała jednak ścisłe kontakty z krajem, m.in. była współinicjatorką akcji protestacyjnej przeciw pruskim gwałtom we Wrześni i ustawom wywłaszczeniowym. W 1903 roku osiadła w Żarnowcu koło Krosna (w dworku otrzymanym w darze od narodu).

Maria Konopnicka była pisarką bardzo wszechstronną , pisała liryki, poematy, dramaty, nowele, obrazki, uprawiała publicystykę i krytykę literacką.
Najbardziej znane utwory: cykle liryczne- "Wieczorne pieśni", "Na fujarce", "Z łąk i pól", "Po rosie", "Linie i dźwięk", "Italia"; epos- "Pan Balcer w Brazylii"; nowele- "Mendel Gdański", "Nasza szkapa", "Miłosierdzie gminy"
Zdolność oddziaływania i dużą wartość artystyczną zachowała do dzisiaj twórczość pisarki dla dzieci. Obrazki prozą: "Jak się dzieci w Bronowie z Rozalią bawiły" (1884), drukowane w pracy zbiorowej "Światełko", zbiorki poezji i pieśni: "Wesołe chwile małych czytelników" (1889), "Śpiewnik dla dzieci" z muzyką Zygmunta Noskowskiego (1891), "Szczęśliwy światek" (1895), utwory wiążące prozę z poezją: "Czytania dla Tadzia i Zosi" (1892), poetyckie opowieści o przygodach - "O Janku Wędrowniczku" (1893), "Na jagody" (1903), legendarne przypowieści: "Jak to ze lnem było" i parodie heroikomiczne: "Szkolne przygody Pimpusia Sadełko" (ok. 1905) - wszystkie te utwory podniosły świat przeżyć i wyobraźni dziecięcej do wyżyn sztuki.
Największą popularność zdobyła baśń "O krasnoludkach i o sierotce Marysi" (1896), łącząca motywy fantastyki, legendy, baśni ludowej ze światem realnym. Tłumaczona była na języki obce, sfilmowana i wielokrotnie adaptowana dla potrzeb teatrów. O ile twórczość Konopnickiej adresowana do dorosłych straciła dziś wiele ze swej aktualności i ekspresji, o tyle literatura dziecięca jest nadal żywa, poczytna i wznawiana.
Maria Konopnicka zmarła 8 października 1810 r. w sanatorium we Lwowie.

"Nie przychodzę uczyć dzieci,
ani też ich bawić,
przychodzę śpiewać z nimi..."
Maria Konopnicka